EEN VAN GOGH AAN DE MUUR

jaar:
1978
lengte:
50 min

logline:
Film over een reproductie van een schilderij die bij veel mensen in huis hangt: Van Gogh’s Caféterras bij nacht

synopsis:
Duizenden mensen hebben een reproductie van een schilderij van Van Gogh aan hun muur hangen. Meestal houdt zo’n reproductie het jarenlang ergens in huis uit en zou hij pas opvallen als hij er niet meer was. Iedereen lijkt wel ooit een Van Gogh gehad te hebben.
Deze film gaat over één zo’n reproductie: het caféterras bij nacht. Wat bezielt nu iemand om daar een film over te maken? Regisseur Digna Sinke schrijft er het volgende over.
“Op een goeie dag in de jaren vijftig had mijn vader, waarschijnlijk via het contactblad voor ambtenaren, een woningruil tot stand gebracht. Ter ere van de vakantie zouden wij het huis van een Arnhemse ambtenaar betrekken; hij en zijn gezin zouden ons huis in Middelburg bewonen voor die tijd. Een goedkope vakantie dus, want zuinigheid en vlijt bouwden in die tijd rog huizen als kastelen.
Eén van de grote lichtpunten van deze vakantie was een bezoek aan het Kroller Müllermuseum. Omdat mijn vader voor zijn twintigste nooit veel over kunst gehoord had, moesten mijn zusje en ik er uiteraard eerder kennis mee maken. Voor mijn gevoel hebben we een dag lang door het museum gelopen en tot slot mochten we ansichtkaarten van schilderijen uitzoeken. Ze werden later door mijn vader in een plakboek geplakt en hij schreef erbij wat hij ons ook al gevraagd had: waarom we die kaarten hadden uitgezocht, waarom we juist dat mooie schilderijen vonden. We waren in die tijd ook niet belast met kennis, en toch wisten we al heel veel: iedereen is zijn eigen favoriete kunstcriticus.
Intussen ben ik anders tegen Van Gogh gaan aankijken. Het caféterras bij nacht is al lang niet meer mijn favoriete schilderij, maar wat vooral telt is de belangrijkheid van zo’n soort belevenis. Uit nieuwsgierigheid ben ik op zoek gegaan naar bezitters van de reproductie.
Op een advertentie in dagbladen reageerden ongeveer dertig mensen.
Via een oproep op de televisie meldden zich ongeveer 1300 bezitters. Zo kwam ik in aanraking met grote en kleine, verschoten en gloednieuwe
reproducties, op linnen of zijde gedrukte, tientallen zelfgeschilderde kopieën. En met heel verschillende mensen met hun eigen verhaal, hun eigen kunstopvatting, hun eigen idee over wie Van Gogh geweest is.
Zo is een film ontstaan die je onzeker maakt over het feit of een reproductie van Van Gogh wel een surrogaat is. Zo’n bedrukt velletje papier of stof blijkt toch heel wat in gang te kunnen zetten. Dat bewijzen al die mensen die op zo’n manier hun eigen kunstkenner of Van Gogh-biograaf zijn geworden.

idee en regie: Digna Sinke
camera: Fred Mekenkamp en Dirk Teenstra
geluid: Aart Verheul
montage: Gerrit Hart
mixage: Ferry Brand
organisatie: Hans Nieman
eindredactie: Jan Venema.

NOS-Beeldspraak, Uitzending 14-2-1978 22.05 – 22.55 uur Nederland 1.
uitzending ERT (Griekenland)15 september1978

Een Van Gogh aan de muur was de Nederlandse inzending voor de Prix d’Italia